ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΕΡΧΕΤΑΙ, ΤΟΥ PATRICK NESS (ΕΚΔ. ΠΑΤΑΚΗ)

 

Το τέρας έρχεται

του Patrick Ness

εκδόσεις Πατάκη

 

Το τέρας εμφανίστηκε λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Έτσι κάνουν τα τέρατα.

……………..

Ο Κόνορ κοίταξε ολόγυρα το δωμάτιο με βλέμμα αβέβαιο, συνοφρυώθηκε. Κάτι του διέφευγε…….και συνειδητοποίησε πως αυτό το κάτι ήταν που τον είχε ξυπνήσει.

Κάποιος φώναζε το όνομά του.

 

Σε ένα έργο που αποτελεί έναν ειλικρινή και συγκινητικό φόρο τιμής στη συγγραφέα Siobhan Dowd που πέθανε από καρκίνο το 2007 προτού μπορέσει να γράψει το βιβλίο του οποίου συνέλαβε την κεντρική ιδέα, ο Patrick Ness «παίρνει τη σκυτάλη» έχοντας στο μυαλό του ένα και μόνο: να αρέσει στη Σοβόν. Όμως οι ιστορίες δεν τελειώνουν στους συγγραφείς, όπως τόσο αφοπλιστικά παραδέχεται ο Patrick. «Εμπρός λοιπόν, πάρτε την ιστορία και δρόμο. Κάντε σαματά.», με αυτή την προτροπή κλείνει το εισαγωγικό του σημείωμα, αφιερώνοντας το βιβλίο στην πρόωρα χαμένη βραβευμένη συγγραφέα και ακτιβίστρια.

Ο Patrick Ness (γεν. 1971) είναι αμερικανός συγγραφέας που πολιτογραφήθηκε βρετανός υπήκοος το 2005. Σπούδασε αγγλική λογοτεχνία στο University of Southern California και δίδαξε δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο Oxford. Αρθρογραφεί στον βρετανικό τύπο, μεταξύ αυτών The Daily Telegraph, The Times Literary Supplement, The Sunday Telegraph και The Guardian.  Έχει γράψει βιβλία κυρίως για νεαρούς αναγνώστες καθώς και σενάρια ταινιών, η μία από τις οποίες βασίζεται στο βιβλίο «Το τέρας έρχεται». Τα έργα του έχουν λάβει πλείστα βραβεία, ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε “The Booktrust Teenage Prize” για το έργο του «Το μαχαίρι που δεν άφηνε το χέρι» (2008), το  «Costa Book Award» για το έργο «Η ερώτηση και η απάντηση» (2009), το «CILIP Carnegie Medal» για το έργο «Τέρατα ανθρώπων» (2011), όλα  τα προηγούμενα ανήκουν στην τριλογία «Κινούμενο χάος», ενώ κέρδισε ξανά την αμέσως επόμενη χρονιά (2012) το ίδιο βραβείο «Carnegie Medal» για το έργο του «Το τέρας έρχεται». Όλα τα βιβλία του που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Πατάκη. To 2020 κυκλοφόρησε το τελευταίο του βιβλίο «Burn».

 

Με μία βαθιά συγκινητική, στοχαστική ματιά ο συγγραφέας μας χαρίζει μία  σπουδή πάνω στην οδύνη, την απώλεια, την δύναμη που χρειάζεται για να αφήσουμε να φύγει κάθε τι που είναι προδιαγεγραμμένο να διακόψει την κοινή με εμάς πορεία του, για τη σημασία της αφήγησης και για την πίστη πως παρά τις δυσκολίες, τις απώλειες, τις πτώσεις μας, υπάρχει ελπίδα πως θα βρούμε το θάρρος να συνεχίσουμε την επίγεια διαδρομή μας.

 

Για νύχτες πολλές, μετά τα μεσάνυχτα στις 12:07 ακριβώς, κάτι ξυπνά τον Κόνορ. Κάτι τον κάνει να σηκώνεται από το κρεβάτι του και του κρατά συντροφιά ενώ διηγείται στο δεκατριάχρονο αγόρι τρεις ιστορίες. Η τέταρτη και τελευταία ιστορία  είναι αυτή που θα πρέπει να αφηγηθεί ο ίδιος ο Κόνορ. Για να μπορέσει να αφήσει και να αφεθεί……Γύρω από τον νεαρό ήρωα, τρεις γυναίκες, κάθε μία εκπροσωπεί και μία γενιά : η φίλη του από το σχολείο Λίλυ, η βαριά άρρωστη μητέρα του και η όχι και τόσο αγαπητή γιαγιά του. Ένας πατέρας που βρίσκεται πολύ μακριά, τόσο που το μόνο που του έρχεται να πει στον Κόνορ όταν τον συναντά μετά από καιρό είναι : «τι χαμπάρια, βρε λεβεντιά;» και η τριάδα Χάρρυ, Άντον και Σάλλυ, οι βασανιστές του Κόνορ στο σχολείο. Και βέβαια, ο μεταμεσονύχτιος σύντροφος του Κόνορ, ένα ήμερο έλατο που αφηγείται ιστορίες…… Από όλα τα αρσενικά, μόνο ο φανταστικός μεταμεσονύχτιος σύντροφός του θα αποδειχθεί πως μπορεί να στηρίξει, να ακούσει και να νιώσει τον νεαρό ήρωά μας καθώς οι ιστορίες του βρίσκουν κατευθείαν το στόχο τους : την καρδιά του Κόνορ.

 

Βιβλίο που ακουμπά με άνεση σε διάφορα λογοτεχνικά είδη, από το φανταστικό, το μαγικό ρεαλισμό, τη λογοτεχνία για νεαρούς αναγνώστες, εκφράζει απόλυτα μία ιστορία ενηλικίωσης ενός δεκατριάχρονου αγοριού, που παλεύει με πείσμα, αν και δεν είναι πάντοτε αυτό ξεκάθαρο, με δυνάμεις πάνω και πέρα από τον εαυτό του, τη σοβαρή ασθένεια της μητέρας του, την απομάκρυνση του πατέρα σε μία άλλη ήπειρο μαζί με τη νέα του οικογένεια, την φαινομενική έλλειψη επικοινωνίας με τη γιαγιά του,  την, κατ’αυτόν, προδοσία της φίλης του Λίλυ, τον τραμπουκισμό των τριών νταήδων στο σχολείο, και, κυρίως, την εσωτερική του αγωνία για ένα μέλλον που χωρίς να τον ρωτήσει έρχεται και του στερεί αυτό που περισσότερο από όλα αγαπά….

 

Λυρικό αλλά ρεαλιστικό, γοητευτικό και τρυφερό κατ’ουσία απευθύνεται σε κάθε κοινό και όχι μόνο σε νεαρούς αναγνώστες, τολμά και χειρίζεται με τρόπο άμεσο θέματα που πονούν, αγκυλώνουν και ματώνουν σε κάθε άγγιγμα, γιατί, τελικά, ο θάνατος είναι ένα θέμα που κανείς μας δεν είναι ποτέ έτοιμος να αντιμετωπίσει, πόσο μάλλον σε μία τόσο δύσκολη ηλικία, στην ηλικία της εφηβείας, εκεί που κανείς δεν αισθάνεται καλά με τίποτε, ούτε με τον εαυτό του ούτε με τους άλλους ούτε με την οικογένεια, καθώς βρίσκει πως, εκτός ίσως από λίγες εξαιρέσεις, δεν ταιριάζει πουθενά.

 

Και πού, άραγε θα ταιριάξει μαζί με τα υπόλοιπα το ήμερο έλατο; Απροσδόκητες ιστορίες με αναπάντεχη εξέλιξη και  παράδοξο τέλος είναι οι τρεις ιστορίες που θα αφηγηθεί στον νεαρό ήρωα του βιβλίου προετοιμάζοντάς τον με τρόπο σοφό αν και μη αναμενόμενο, να αφηγηθεί την τελευταία ιστορία, αυτή που τόσο τον τρομάζει, τον συγκλονίζει, τον πονά, τον γεμίζει τύψεις….. To δέντρο της ζωής και του θανάτου, ο ίταμος ο μυστηριώδης, βαθιά ριζωμένο τόσο στην κέλτικη λαϊκή παράδοση αλλά και στο γερμανικό παγανισμό και τη σκανδιναβική μυθολογία, φορτωμένο με τη σοφία της ηλικίας του και της ζήσης του, έρχεται να προσφέρει στον Κόνορ τις θεραπευτικές του αφηγήσεις ως παραμυθία, ως αντίδοτο στο φόβο του θανάτου, στη μοναξιά της εφηβείας, στην οδύνη του αποχωρισμού, ως συστατικό του φίλτρου της ζωής, ως μαρτυρία της αέναης προσπάθειας του ανθρώπου να γιατρέψουμε τον πόνο μας και να συνεχίσουμε τη μοναχική, κατά βάση, πορεία μας.

 

Ένα σύγχρονο παραμύθι για τη λυτρωτική δύναμη της αφήγησης και της φαντασίας καθώς οι τρεις ιστορίες συνδέονται άμεσα με ψυχαναλυτικές αναφορές, προσωπικά τραύματα και ανεκπλήρωτες επιθυμίες, το βιβλίο αποτελεί την ίδια στιγμή μία ευαίσθητη ματιά στην εφηβική ψυχοσύνθεση, απεικονίζοντας τη σύγχρονη κοινωνία που με τρόπο απειλητικό ατενίζουν οι έφηβοι είτε ως bullying στο σχολείο, είτε ως διαλυμένες οικογένειες είτε ως έλλειψη επικοινωνίας είτε ως ασθένεια είτε ως απώλεια. Η είσοδος στον κόσμο των ενηλίκων στην πιο ουσιαστική απεικόνισή της. Αλλά, πάλι, υπάρχει τίποτε πιο σθεναρό, πιο πεισματάρικο, πιο αφόρητα αισιόδοξο από την ίδια την ανθρώπινη φύση; Αμφιβάλλω…..

 

Φεβρουάριος 2021